5 -
(م) عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ الله صلّى الله عليه وسلّم يَقُولُ: (إِنَّ أَوَّلَ النَّاسِ يُقْضَى يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَيْهِ رَجُلٌ اسْتُشْهِدَ، فَأُتِيَ بِهِ، فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا. قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِيهَا؟ قَالَ: قَاتَلْتُ فِيكَ حَتَّى اسْتُشْهِدْتُ، قَالَ: كَذَبْتَ! وَلكِنَّكَ قَاتَلْتَ لِأَنْ يُقَالَ جَرِيءٌ؛ فَقَدْ قِيلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وَجْهِهِ حَتَّى أُلْقِيَ فِي النَّارِ.
وَرَجُلٌ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ وَعَلَّمَهُ وَقَرَأَ الْقُرْآنَ، فَأُتِيَ بِهِ، فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا. قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِيهَا؟ قَالَ: تَعَلَّمْتُ الْعِلْمَ وَعَلَّمْتُهُ وَقَرَأْتُ فِيكَ الْقُرْآنَ. قَالَ: كَذَبْتَ! وَلكِنَّكَ تَعَلَّمْتَ الْعِلْمَ لَيُقَالَ عَالِمٌ، وَقَرَأْتَ الْقُرْآنَ لِيُقَالَ هُوَ قَارِئٌ؛ فَقَدْ قِيلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وَجْهِهِ حَتَّى أُلْقِيَ فِي النَّار.
وَرَجُلٌ وَسَّعَ الله عَلَيْهِ، وَأَعْطَاهُ مِنْ أصْنَافِ الْمَالِ كُلِّهِ، فَأُتِيَ بِهِ، فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا. قَالَ: فَمَا عَملْتَ فِيهَا؟ قَالَ: مَا تَرَكْتُ مِنْ سَبِيلٍ تُحِبُّ أَنْ يُنْفَقَ فِيهَا إِلاَّ أَنْفَقْتُ فِيهَا لَكَ. قَالَ: كَذَبْتَ! وَلكِنَّكَ فَعَلْتَ لِيُقَالَ هُوَ جَوَادٌ؛ فَقَدْ قِيلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وَجْهِهِ، ثُمَّ أُلْقِيَ فِي النَّارِ) .
لە ئەبی هورەیرەوە -ڕەزای خوای لێبێت- دەڵێت: گوێم لە پێغەمبەری خودا بوو -صلى اللە علیە وسلم- کە دەیفەرموو: «یەکەم کەس کە دادگایی دەکرێت لە ڕۆژی قیامەتدا؛ پیاوێکە شەهید کراوە، دەهێندرێت، خواى گەورە نیعمەتەکانى خۆی لەسەری بیردەخاتەوە، ئەویش دانی پێدا دەنێت، (خواى گەورە) دەفەرموێت: چی کردەوەیەکت پێیان ئەنجامدا؟ دەڵێت: لە پێناو تۆ جەنگام؛ هەتاوەکو شەهید کرام، (خواى گەورە) دەفەرموێت: «درۆت کرد، جەنگایت بۆئەوەى بڵێن ئازایە! ئەویش ووترا»، پاشان فەرمانی لەسەر دەکرێت و لەسەر ڕووی ڕادەکێشرێت هەتاوەکو فڕێدەدرێتە نێو دۆزەخ، وپیاوێک فێری قورئان بووە وخەڵکی فێرکردووە، دەهێندرێت، خواى گەورە نیعمەتەکانى خۆی لەسەری بیردەخاتەوە، ئەویش دانی پێدا دەنێت، (خواى گەورە) دەفەرموێت: چی کردەوەیەکت پێیان ئەنجامدا؟ دەڵێت: زانست (قورئان) فێربووم وخەڵکیم فێرکرد، ولە پێناو تۆ قورئانم دەخوێند، (خواى گەورە) دەفەرموێت: «درۆت کرد، بەڵکو فێربوویت بۆئەوەى پێت بووترێت: زانا ! وقورئانت خوێند بۆئەوەى پێت بووترێت: قورئان خوێنە! ئەویش ووترا»، پاشان فەرمانی لەسەر دەکرێت و لەسەر ڕووی ڕادەکێشرێت هەتاوەکو فڕێدەدرێتە نێو دۆزەخ، وپیاوێک خواى گەورە (ڕزق وڕۆزی) بۆی فراوانکردووە، ولە جۆرەکانى سامانی پێبەخشیووە، دەهێندرێت، خواى گەورە نیعمەتەکانى خۆی لەسەری بیردەخاتەوە، ئەویش دانی پێدا دەنێت، (خواى گەورە) دەفەرموێت: چی کردەوەیەکت پێیان ئەنجامدا؟ دەڵێت: هیچ ڕێگایەکم جێنەهێشتووە لەو شتانەى تۆ حەز دەکەیت (بەندە) تێیدا ببەخشێت؛ من لە پێناوی تۆ بەخشیوومە، (خواى گەورە) دەفەرموێت: «درۆت کرد، بەڵکو ئەوەت کرد بۆئەوەى بووترێت: بەخشندەیە -سەخیە-! ئەویش ووترا»، پاشان فەرمانی لەسەر دەکرێت و لەسەر ڕووی ڕادەکێشرێت هەتاوەکو فڕێدەدرێتە نێو دۆزەخ».
قال تعالى: {وَمَا أُمِرُوا إِلاَّ لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ}. [البينة:5]
[م1905]