نطاق البحث
الكتاب الأول: الطعام والشراب
قال تعالى: {يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ *}. [البقرة:172] وقال تعالى: {يَاأَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا *}. [المؤمنون:51]
2638 - (ق) عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبِي سَلَمَة قَالَ: كُنْتُ غُلاَماً في حَجْرِ [1] رَسُولِ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم، وَكانَتْ يَدِي تَطِيشُ [2] في الصَّحْفَةِ، فَقَالَ لِي رَسُولُ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم: (يَا غُلامُ، سَمِّ الله، وَكُلْ بِيَمِيِنكَ، وَكُلْ مِمَّا يَلَيكَ) ، فَمَا زَالَتْ تِلْكَ طِعْمَتِي [3] بَعْدُ.
لە عومەری کوڕی ئەبی سەلەمەوە دەڵێت: کوڕێکی منداڵ بووم کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- گرنگی بە بەخێوکردنم دەدا، وڕۆژێکیان دانیشتبووین بۆ نان خواردن ودەستم دەبرد بۆ هەموو لاکانی سینی (سفرەی) خواردنەکە، پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- پێمی فەرموو: «ئەی کوڕ -ئەی غوڵام-، (بسم الله) بکە، وبە دەستی ڕاست ولە پێشی خۆتەوە بخۆ.» لەو کاتەوە من بەو شێوەیە نانم دەخوارد کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- فەرمووی.
2639 - (م) عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ: أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِيَّ صلّى الله عليه وسلّم يَقُولُ: (إِذَا دَخَلَ الرَّجُلُ بَيْتَهُ، فَذَكَرَ الله عِنْدَ دُخُولِهِ وَعِنْدَ طَعَامِهِ، قَالَ الشَّيْطَانُ: لاَ مَبِيتَ لَكُمْ وَلاَ عَشَاءَ. وَإِذَا دَخَلَ فَلَمْ يَذْكُرِ الله عِنْدَ دُخُولِهِ، قَالَ الشَّيْطَانُ: أَدْرَكُتُمُ الْمَبِيتَ. وَإِذَا لَمْ يَذْكُرِ الله عِنْدَ طَعَامِهِ، قَالَ: أَدْرَكْتُمُ الْمَبِيتَ وَالْعَشَاءَ) .
لە جابری کوڕی عبداللەوە -ڕەزای خوایان لێبێت- کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: «ئەگەر پیاو بچێتە ماڵەوە، ناوی خودا بهێنێت لە کاتی چوونە ژوورەوەی ولەکاتی خواردنی، ئەوا شەیتان دەڵێت بە هاوڕێکانی: ئیمڕۆ هیچ شوێنێکی خەوتن وهیچ خواردنێکتان بۆ نییە، وئەگەر بچێتە ژوورەوە وناوی خودا نەهێنێت، شەیتان دەڵێت: شوێنی خەوتن وخواردنتان بۆ هەیە».
2643 - (خ) عَنْ أَبِي جُحَيْفَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم: (إِنِّي لاَ آكُلُ مُتَّكِئاً) .
لە ئەبی جوحەیفەوە -ڕەزای خوای لێبێت- دەڵێت: لای پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- بووم وبە پیاوێکی فەرموو: «من بە پاڵدانەوەوە خواردن ناخۆم».
2645 - (م) عَنْ كَعْبِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم يَأْكُلُ بِثَلاَثِ أَصَابِعَ، وَيَلْعَقُ يَدَهُ قَبْلَ أَنْ يَمْسَحَهَا.
لە جابری کوڕی عبداللەوە -ڕەزای خوایان لێبێت- دەڵێت: پێغەمبەری خودا -صلى اللە علیە وسلم- فەرمانیکرد بە لێسینەوەى پەنجەکان ودەوری، وفەرمووی: «ئێوە نازانن لە چی بەشێکیدا بەرەکەت هەیە». ولە گێڕانەوەکەیدا (-صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت): «ئەگەر پارووی یەکێک لە ئێوە کەوت؛ ئەوا با هەڵیبگرێتەوە، وئازارەکەى لەسەر لاببات، وبیخوات وبۆ شەیتان جێی نەهێڵێت، وبا دەستی نەسڕێت بە دەستخاوێنکەرەوە* هەتاوەکو پەنجەکانى دەلێسێتەوە؛ چونکە نازانێت لە چی بەشێکی خۆراکەکەدا بەرەکەت هەیە». ولە گێڕانەوەیەکدا: «شەیتان ئامادە دەبێت لەگەڵ یەکێکتان لە هەموو کارێک لە کاروبارەکانیدا، هەتاوەکو تەنانەن لە خواردنەکەیشیدا لەگەڵی ئامادە دەبێت، بۆیە ئەگەر پاروو لە دەستی یەکێک لە ئێوە کەوتە خوارەوە؛ با ئازارەکەى لەسەر لابەرێت، وبیخوات وبۆ شەیتان جێی نەهێڵێت». *(مەبەست ئەو شتانەیە دەست خاوێندەکاتەوە وەکو کلێنکس وهاوشێوەکانى)
2647 - (خ) عَنْ أَبِي أُمامَةَ: أَنَّ النَّبِيَّ صلّى الله عليه وسلّم كانَ إِذَا فَرَغَ مِنْ طَعَامِهِ ـ وَقالَ مَرَّةً: إِذَا رَفَعَ مائِدَتَهُ ـ، قالَ: (الحَمْدُ للهِ الَّذِي كَفَانَا وَأَرْوَانَا، غَيْرَ مَكْفِيٍّ [1] وَلاَ مَكْفُورٍ [2] ) . وَقالَ مَرَّةً: (الحَمْدُ لله رَبِّنَا، غَيْرَ مَكْفِيٍّ وَلاَ مُوَدَّعٍ [3] ، وَلاَ مُسْتَغْنًى، رَبُّنَا) .
لە ئەبی ئومامەوە -ڕەزای خوای لێبێت- دەڵێـت: «پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم-ئەگەر خواردنی لە پێش دەست لاببردایە (پاش تەواو بوون لە خواردن) دەیفەرموو: «(الحَمْدُ للهِ حَمْدًا كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ، غَيْرَ مَكْفِيٍّ، وَلَا مُوَدَّعٍ، وَلَا مُسْتَغْنًى عَنْهُ رَبَّنَا)*». *(واتە: حەمد وسوپاسێکی زۆری پاک وپیرۆز بۆ خودا، لە هەموو حاڵەتێکدا سوپاسی خودا دەکەین ئەو زاتە هەموو بوونەوەرەکان پێویستیان بە ئەوە وئەو پێویستی بە هیچ یەکێک نییە، وهەموو بوونەوەرەکان ناتوانن دەستهەڵبگرن لە پێویستی وبەخشینەکان، ئەی پەروەردگارمان)
2648 - (م) عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم: (إِنَّ اللهَ لَيْرَضَى عَنِ الْعَبْدِ أَنْ يَأْكُلَ الأَكْلَةَ، فَيَحْمَدَهُ عَلَيْهَا، أَوْ يَشْرَبَ الشَّرْبَةَ، فَيَحْمَدَهُ عَلَيْهَا) .
لە ئەنەسی کوڕی مالیکەوە -ڕەزای خوای لێبێت- کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: «خوای گەورە لە بەندە ڕازی دەبێت بەهۆی ئەوەی کاتێک بەندە خواردنێک دەخوات حەمد وسوپاسی خودا دەکات، وخواردنەوەیەک دەخوات حەمد وسوپاسی خودا دەکات».
- ...