3154 - (ق) عَنْ أبي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه: قَالَ النَّبِيُّ صلّى الله عليه وسلّم: (أَيُّمَا رَجُلٍ أَعْتَقَ امْرَأً مُسْلِمَاً، اسْتَنْقَذَ اللهُ بِكُلِّ عُضْوٍ مِنْهُ عُضْواً مِنْهُ مِنَ النَّارِ) .

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 1 ـ باب: فضل العتق

3155 - عَنْ عَائِشَةَ ـ زَوْجِ النَّبِيِّ صلّى الله عليه وسلّم ـ: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم سُئِلَ عَنِ الرِّقَابِ أَيُّهَا أَفْضَلُ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم: (أَغْلاَهَا ثَمَناً، وَأَنْفَسُهَا عِنْدَ أَهْلِهَا) .

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 1 ـ باب: فضل العتق

3156 - (ق) عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ رضي الله عنهما: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم قَالَ: (مَنْ أَعْتَقَ شِرْكاً لَهُ [1] في عَبْدٍ، فَكَانَ لَهُ مالٌ يَبْلُغُ ثَمَنَ الْعَبْدِ، قُوِّمَ الْعَبْدُ عليهِ قِيمَةَ عَدْلٍ، فَأَعْطَى شُرَكَاءَهُ حِصَصَهُمْ، وَعَتَقَ عَلَيْهِ العبدُ، وَإِلاَّ فَقَدْ عَتَقَ مِنْهُ مَا عَتَقَ) .

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 2 ـ باب: عتق العبد المشترك

3157 - (م) عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: أَرَادَتْ عَائِشَةُ أَنْ تَشْتَرِيَ جَارِيَةً تُعْتِقُهَا، فَأَبَى أَهْلُهَا إِلاَّ أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الوَلاَءُ، فَذَكَرَتْ ذلِكَ لِرَسُولِ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم. فَقَالَ: (لاَ يَمْنَعُكِ ذَلِكِ، فَإِنَّمَا الْوَلاَءُ لِمَنْ أَعْتَقَ) .

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 3 ـ باب: إِنما الولاء لمن أَعتق

3158 - (ق) عَنْ أَبِي مُوسى الْأَشْعَرِيِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم: (ثَلاَثَةٌ لَهُمْ أَجْرَانِ: رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ، آمَنَ بِنَبِيِّهِ وَآمَنْ بِمُحَمَّدٍ صلّى الله عليه وسلّم. وَالْعَبْدُ المَمْلُوكُ إِذَا أَدَّى حَقَّ اللهِ وَحَقّ مَوَالِيهِ. وَرَجُلٌ كَانَتْ عِنْدَهُ أَمَةٌ يَطَؤُهَا، فَأَدَّبَهَا فَأَحْسَنَ تَأْدِيبَهَا، وَعَلَّمَهَا فَأَحْسَنَ تَعْلِيمَهَا، ثُمَّ أَعْتَقَهَا فَتَزَوَّجَهَا، فَلَهُ أَجْرَانِ) .

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 4 ـ باب: فضل من أَدب جاريته

3159 - (ق) عَنِ ابْنِ عُمَرَ رضي الله عنهما: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم قالَ: (الْعَبْدُ إِذَا نَصَحَ سَيِّدَهُ، وَأَحْسَنَ عِبَادَةَ رَبِّهِ، كانَ لَهُ أَجْرُهُ مَرَّتَيْنِ) .

Ông Ibnu Umar thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah nói: {Quả thật, khi người nô lệ có lời khuyên răn đến người chủ của y đồng thời làm tốt trong việc thờ phượng Allah thì y sẽ được ban cho ân phước đến hai lần}. Ông Abu Musa Al-Ash'ari thuật lại rằng Thiên Sứ của Allah nói: {Người nộ lệ làm tốt trong việc thờ phượng Thượng Đế của y đồng thời thực hiện đúng bổn phận đối với người chủ của y cùng với sự khuyên răn và vâng lời thì y sẽ được ban cho hai phần ân phước}.

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 5 ـ باب: ثواب العبد إِذا أَحسن عبادته ونصح سيده

3160 - (ق) عَنِ المَعْرُورِ بْنِ سُوَيْدٍ قَالَ: لَقِيتُ أَبَا ذَرٍّ بِالرَّبَذَةِ، وَعَلَيْهِ حُلَّةٌ، وَعَلى غُلاَمِهِ حُلَّةٌ، فَسَأَلْتُهُ عَنْ ذَلِكَ؟ فَقَالَ: إِنِّي سَابَبْتُ رَجُلاً فَعَيَّرْتُهُ بِأُمِّهِ، فَقَالَ لِيَ النَّبِيُّ صلّى الله عليه وسلّم: (يَا أَبَا ذَرٍّ، أَعَيَّرْتَهُ بِأُمِّهِ؟ إِنَّكَ امْرُؤٌ فِيكَ جَاهِلِيَّةٌ! إِخْوَانُكُمْ خَوَلُكُمْ [1] ، جَعَلَهُمُ اللهُ تَحْتَ أَيْدِيكُمْ، فَمَنْ كَانَ أَخُوهُ تَحْتَ يَدِهِ، فَلْيُطْعِمْهُ مِمَّا يَأْكُلُ، وَلْيُلْبِسْهُ مِمَّا يَلبَسُ، وَلاَ تُكَلِّفُوهُمْ مَا يَغْلِبُهُمْ، فَإِنْ كَلَّفْتُمُوهُمْ فَأَعِينُوهُمْ) .

Ông Al-Ma'rur bin Suwaid thuật lại: Tôi thấy ông Abu Azdar - cầu xin Allah hài lòng về ông - mặc bộ Hillah và cậu người hậu của ông ấy cũng mặc như thế. Tôi hỏi ông ấy về điều đó. Ông cho biết cậu người hầu đó đã chửi một người trong thời của Thiên Sứ - cầu xin Allah ban phúc lành và bằng an cho Người - nên ông ấy đã bắt cậu ta làm người hầu cho ông ấy. Nhưng Thiên Sứ của Allah nói: "Quả thật, ngươi là một người mà trong ngươi vẫn còn tâm tính của thời Jahiliyah. Họ là anh em của các ngươi và là những người hầu của các ngươi, Allah đã đặt họ dưới quyền của các ngươi. Bởi thế, ai mà người anh em của y ở dưới quyền của y thì y hãy cho người anh em đó ăn những gì y ăn, cho người anh em đó mặc những gì y mặc; và các ngươi chớ bắt họ làm những gì quá sức của họ; nhưng nếu các ngươi giao cho họ công việc nặng nhọc thì hãy giúp sức họ."

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 6 ـ باب: طعام المملوك وعمله

3161 - (م) عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنْ رَسُولِ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم أَنَّهُ قَالَ: (لِلْمَمْلُوكِ طَعَامُهُ وَكِسْوَتُهُ. وَلاَ يُكَلَّفُ مِنَ الْعَمَلِ؛ إِلاَّ مَا يُطِيقُ) .

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 6 ـ باب: طعام المملوك وعمله

3162 - (م) عَنْ زَاذَانَ: أَنَّ ابْنَ عُمَرَ دَعَا بِغُلاَمٍ لَهُ، فَرَأَى بِظَهْرِهِ أَثَراً، فَقَالَ لَهُ: أَوْجَعْتُكَ؟ قَالَ: لاَ، قَالَ: فَأَنْتَ عَتِيقٌ.
قَالَ: ثُمَّ أَخَذَ شَيْئاً مِنَ الأَرْضِ فَقَالَ: مَا لِي فِيهِ مِنَ الأَجْرِ مَا يَزِنُ هَذَا. إِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلّى الله عليه وسلّم يَقُولُ: (مَنْ ضَرَبَ غُلاَماً لَهُ، حَدّاً لَمْ يَأْتِهِ، أَوْ لَطَمَهُ، فَإِنَّ كَفَّارَتَهُ أَنْ يُعْتِقَهُ) .

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 7 ـ باب: كفارة من ضرب عبده

3163 - 3163 ـ (ق) عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه، عَنِ النَّبِيِّ صلّى الله عليه وسلّم أَنَّهُ قَالَ: (لاَ يَقُلْ أَحَدُكُمْ: أَطْعِمْ رَبَّكَ، وَضِّىءْ رَبَّكَ، اسْقِ رَبَّكَ، وَلْيَقُلْ: سَيِّدِي مَوْلاَيَ، وَلاَ يَقُلْ أَحَدُكُمْ: عَبْدِي أَمَتِي، وَلْيَقُلْ: فَتَايَ وَفَتَاتِي وَغُلاَمِي) .

1. معالم السنة ›
2. المقصدُ السَّادسُ: المعَامَلاَت
3. › العتق والمكاتبة
4. › 8 ـ باب: لا يقل عبدي وأَمتي